1. DAYA
Daya ditakrifkan sebagai suatu tindakan ke atas sesuatu jasad yang mungkin memberikan kesan-kesan seperti berikut ;
i.
mengubahkan saiz sesuatu jasad
ii.
mengubahkan bentuk sesuatu jasad
iii.
mengubahkan keadaan rehat sesuatu jasad
iv.
mengubahkan laju sesuatu jasad
v.
mengubahkan arah gerakan sesuatu jasad
Beberapa daya yang ujud dalam sistem alam ini seperti daya geseran,
daya tarikan graviti, daya magnet, daya elektrik, daya kenyal, daya nukleus
dan pelbagai daya yang lain.
Unit sukatan bagi daya ialah
kg m/s atau newton yang disimbolkan sebagai N. Daya boleh diukur dengan menggunakan neraca
spring.
Sesuatu objek yang
pegun akan mula bergerak apabila sesuatu daya bertindak ke atasnya. Pecutan objek tersebut bergantung
kepada jisim objek dan jumlah daya yang dikenakan ke atasnya
Kiraan bagi pecutan ialah perubahan halaju
dibahagikan dengan masa yang di ambil atau dengan simbol yang berikut;
Pecutan = Perubahan halaju / masa
yang diambil
2.
JENIS-JENIS DAYA DAN TINDAKANNYA
i.
Daya tolakan ke depan ( trust ), ia
menolak atau menarik objek ke hadapan
ii.
Daya tarikan graviti, ia merupakan daya
tarikan bumi atau berat objek
iii.
Daya angkat aerodinamik ( lift ),
merupakan daya yang menganggakat objek naik ke udara
iv.
Daya heret aerodinamik ( drag ), merupakan daya yang mengheret ke
belakang dan memperlahankan objek.
Dua pasang daya yang bertindak bertentangan diruang udara
i.
Daya mendatar ; kedua-dua daya mendatar
yang bertentang ialah daya tolakan ke depan (trust) dan daya heret aerodinamik
ii.
Daya menegak ; kedua-dua daya yang
menegak yang bertentangan ialah daya angkat dan daya tarikan graviti.
3.
Faktor-faktor relatif yang menghasilkan Daya heretan
i.
Coefficient of Drag ( CD )
ii.
Permukaan yang menghadapi aliran
iii.
Kelikatan bendalir
iv.
Halaju aliran bendalir ( Velecity-V )
v.
Bentuk streamlining
4.
Faktor-faktor yang mempengaruhi Daya Angkatan
i.
Ceoffisient of lift ( CL )
ii.
Kawasan permukaan yang melalui aliran
udara
iii.
Densiti /kepekatan sesuatu bendalir
iv.
Kelajuan aliran bendalir ( Velocity-V )
APLIKASI DAYA HERETAN AERODINAMIK DALAM SUKAN
1.
Tukul besi
Diameter tukul besi yang disambung pada dawai besi
mempengaruhi
daya heretan. Pada tahun 1981, peraturan diameter tukul besi telah diubah iaitu antara 102mm hingga
120mm kepada 110mm hingga 130mm. Dengan tukul besi yang lebih besar, jarak yang
akan dicapai mungkin berkurangan disebabkan rintangan udara yang tinggi. Kajian
yang dijalankan oleh Dapena dan Teves (1982) menunjukkan bahawa tukul besi yang
berdiameter 110mm boleh mengurangkan
jarak sebanyak 20 cm bnerbanding tukul besi yang berdiameter 102mm
akhibet daripada peningkatan heretan.
2.
Lontar peluru
Aspek rintangan udara biasanya diabaikan dalam acara
lontar peluru
disebabkan jisim yang besar
oleh peluru berbanding halaju pelepasan yang
rendah. Akan tetapi kajian oleh Lichtenberg dan Wills
(1978) menunjukkan bahawa dengan
kelajuan tertentu, jarak lontaran boleh dikurangkan sebanyak 5 cm akhibat
rintangan udara. Lebih rendah halaju pelepasan , lebih rendah heretan dan
perbantutan. Seperti dalam acara lempar tukul besi, bahagian hadapan peluru
yang diprojeksikan mempengaruhi heretan. Oleh itu dalam memilih peluru, atlit lebih cenderung untuk
memilihpeluru yang kecil diameternya. Mengikut pengiraan , rintangan udara
memainkan peranan yang penting dalam acara lontar peluru.
3.
Lompat jauh
Walaupun rintangan udara mengurangkan jarak dalam acara
lompat jauh
Tidak banyak yang
boleh dilakukan oleh atlit untuk mengurangkan heretan dan hanya melakukan
pergerakan yang perlu untuk imbangan dan posisi pendaratan. Akan tetapi Bob
Beamon telah mengatasi rekod dunia pada sukan olimpik 1968 dengan jarak8.9m dfi
mexcico pada ketumpatan udara yang
rendah. Ada yang berpendapat bahawa
altitud yang tinggi dan udara yang nipis memberi kelebihan aerodinamik kepada
Beamon. Para analisis mendapati bahawa daya heretan telah dikurangkan akhibat ketumpatan udara
kurang 24% berbanding pada aras laut .
Para penganalisis juga berpendapat bahawa udara yang nipis hanya membenarkan peningkatan sebanyak
1% daripada halaju mendatar Beamon dan memberikan kelebihan sebanyak 20 cm dari
segi jarak. Kesimpulan penganalisis adalah, kelebihan aerodinamik adalah
minimum dalam membantu Beamon mencatat rekod dunia. Faktor sebenar ialah larian
landas yang pantas ( dengan bantuan angin), sudut lonjakan dan koodinasi segmen
badan yang sempurna ketika melonjak. Beliau telah menggabungkan kesemuanya
dalam satu lompatan yang mencatatkan ketinggian 8.9m .
4.
Berlari
Kajian keatas atlit pecut lelaki bertaraf dunia menunjukkan
bahawa mereka yang berlari pada 30m/s akan menghasilkan lebih kurang 31 n
bergantung kepada saiz badan . Oleh itu rintangan yang konstan seperti itu
memerlukan tenaga yang tinggi . Akan tetapi larian yang lama (jarak jauh
memerlukan lebih banyak tenaga . Dalam larian jarak jauh, halaju adalah rendah
dan heretan turut berkurangan, akan tetapi jangkamasa heretan bertindak adalah
lama . Atlit jarak jauh yang mengekori pelari di hadapan akan mempunyai heretan yang rendah dan dapat menjimatkan
tenaga. Berlari dengan bantuan angin
akan mengurangkan halaju aliran udara yang melepasi pelari dan seterusnya
mengurangkan heretan. Angin yang bertentangan akan meningkatkan halaju aliran
udara yang melepasi pelari dan seterusnya mengurangkan heretan . Angin yang
bertentangan akan meningkatkan halaju aliran dan heretan. Kajian membuktikan
bahawa gangguan masa oleh angin yang bertentangan adalah lebih tinggi
berbanding ( mengurangkan masa ) semasa bantuan angin
APLIKASI DAYA
ANGKATAN AERODINAMIK DALAM SUKAN
1.
Lempar Cakera
Mengawal sudut projeksi pusat graviti cakera sambil
mengawal
Sudut serangan
ketika pelepasan dan memaksimimkan halaju pelepasan memerlukan kemahiran yang
terlatih. Cakera adalah tidak stabil secara relatif ketika penerbangannya. Ia
mendongak ke atas disepanjang penerbangannya. Oleh itu sudut serangan ketika
pelepasan haruslah kecil untuk menghalang
penjatuhan awal yang biasanya mula berlaku pada sudut serangan 26 dan 29 . Peningkatan sudut
serangan adalah disebabkan oleh garisan penerbangan cakera tersebut, dimana
selepas mencapaipendakian maksimum ia akan mula mengalami penjatuhan Ganslen
(1964) telah menggangarkan jarak 228
kaki (69.5m) boleh dicapai dengan
melepaskan cakera pada halaju 80 k/s (24.4m/s), 40 sudut projeksi, dan 14 sudut
serangan. Merujuk kepada gambarajah dibawah, sudut serangan cakera berubah
disepanjang penerbangannya. Beri perhatian kepada sudut serangan pelepasannya
yang dalam nilai negetif. Ini adalah penting untuk menghalang penjatuhan awal kerana cakera akan cuba untuk
mengekalkan sudut posisinya ketika perubahan arah aliran dari pendakian kepada
penurunan
Rekod pingat emas dan perak pada Olimpik 1984 ,
menunjukkan bahawa kedua-dua pemenang masing-masing mempunyai halaju projeksi
yang sama iaitu25m/s (lelaki) untuk mencapai jarak 66.6m dan 66.3m dengan sudut projeksinya 33.8 dan 34.4. Bagi kategori perempuan yang
mencapai jarak 65.36m dan 64.86m juga
mempunyai halaju dan sudut projeksi yang hampir sama dengan kelas lelaki. Sudut
serangan bagi kedua-dua kelas tersebut tidak dicatatkan.
2.
Rejam Lembing
Sudut dan halaju projeksi serta sudut serangan amat
mempengaruhi pergerakan lembing dan jarak yang dicapai
olehnya. Faktor pusat tekanan amat penting dalam acara ini. Jika pusat tekanan
berada di hadapan pusat graviti, maka
suatu torque positif akan dihasilkan . Jika sudut serangan
terlalu besar, maka lembing akan mendaki dan kemudiannya jatuh mendada.
Idealnya, lembing tersebut harus direjam pada sudut projeksi dan sudut serangan
yang membenarkan pusat tekanan sentiasa di hadapan pusat graviti sehinggalah
pada fasa pendaratan di mana pusat
tekanan akan berada dibelakang pusat graviti. Perubahan dalam aliran udara yang
disebabkan oleh haluan penurunan penerbangan akan menyebabkan pusat tekanan
bergerak ke belakang pusat graviti.
Hasilan tourque tersebut akan
menyebabkan muncung depan lembing jatuh
dan pendaratan yang ideal dicapai . Rujuk gambarajah
Rekod dunia 1983 Tom Petranoff’s ialah 99.72 m. Halaju
projeksinya ialah 32.3m/s yang merupakan antara yang terpanta, ia mungkin
memainkan peranan yang penting dalam untuk catatan tersebut. Sudut projeksi ialah 32 manakala sudut posisi
ialah 36. Maka sudut serangan pelepasan ialah 4. Persoalan yang timbul ialah
adakah jarak yang dicapai dengan halaju
dan sudut projeksi yang sama tetapi sudut posisi yang kecil daripada sudut projeksi yang bermakna sudut
serangan pelepasan adalah dalam nilai negetif.
RUJUKAN
Clancy, L.J. ( 1994 ). Aerodinamik Unit penerbitan Akademik. Uni.
Teknologi
Malaysia, Skudai,
Johor.
Dyson, G. ( 1976). Dyson”s Mechanics Of Athletics. University Press Of
London.
Hall, S. J. ( 1985 ). Basic
Biomechanics. Mosby - Yearbook Inc.
Lim, S. C ( 1992 ). Kursus
Persediaan Fizik. Persekutuan Preston
Sdn. Bhd.
Petaling Jaya,
Malaysia.
No comments:
Post a Comment